Trong hành trình học tập, ai trong chúng ta cũng từng trải qua những giai đoạn đầy lo lắng: sợ điểm thấp, sợ thi rớt, sợ bị so sánh, sợ không đạt kỳ vọng… Những nỗi lo ấy, nếu không được nhận diện và xử lý đúng cách, có thể khiến chúng ta kiệt sức, mất động lực, thậm chí là rơi vào khủng hoảng tâm lý.

Nhưng thay vì cố gắng xua đuổi hay phủ nhận, "làm bạn với nỗi lo" chính là cách giúp ta giữ được sự bình tĩnh, vững vàng và trưởng thành hơn trong học tập cũng như trong cuộc sống.

1. Nỗi lo không phải kẻ thù

Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA), lo âu là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những tình huống căng thẳng. Ở mức độ vừa phải, nỗi lo giúp ta tập trung và có động lực hơn để đạt được mục tiêu. Vấn đề chỉ xuất hiện khi nỗi lo trở nên quá mức khiến ta mất ngủ, chán ăn, hoặc không thể tập trung.

Điều quan trọng là hiểu rằng nỗi lo không xấu. Nó chỉ là một tín hiệu, nhắc ta rằng có điều gì đó đang cần được quan tâm và điều chỉnh.

2. Lắng nghe nỗi lo – bước đầu của bình tĩnh

Hãy dành vài phút mỗi ngày để hỏi bản thân:

• "Mình đang lo điều gì nhất?"
• "Điều đó có thật sự đáng sợ như mình nghĩ không?"

Viết ra những suy nghĩ của bạn. Đây chính là cách "đối thoại" với nỗi lo. Khi biến cảm xúc thành lời, bạn sẽ dễ nhìn nhận vấn đề một cách khách quan hơn, thay vì để nó luẩn quẩn trong đầu.

Nhiều nghiên cứu tâm lý cho thấy viết nhật ký cảm xúc hoặc ghi chú phản tư (reflection journal) giúp học sinh giảm căng thẳng và cải thiện khả năng tự điều chỉnh cảm xúc đáng kể.

3. Nghệ thuật bình tĩnh: thở – tạm dừng – nhìn lại

Một trong những kỹ năng quan trọng nhất để giữ tâm lý ổn định là "pause" tức là tạm dừng một nhịp.

Khi bạn cảm thấy lo lắng quá mức trước bài kiểm tra hoặc deadline, hãy:

• Thở sâu 3 lần. Hít vào chậm rãi, giữ hơi 2 giây, rồi thở ra thật nhẹ.
• Tạm rời khỏi bàn học vài phút. Uống nước, nhìn ra cửa sổ hoặc giãn cơ.
• Nhìn lại kế hoạch của mình. Hãy xác định điều gì có thể làm được ngay, điều gì có thể lùi lại, và điều gì thực ra không quá nghiêm trọng như bạn nghĩ.

Những bước nhỏ này giúp bạn chuyển từ "phản ứng cảm xúc" sang "hành động có ý thức" – điều tạo nên sự bình tĩnh thực sự.

4. Chăm sóc tinh thần như chăm sóc cơ thể

Bình tĩnh không đến từ việc "ép mình phải mạnh mẽ", mà đến từ việc nuôi dưỡng năng lượng tích cực mỗi ngày.

• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ làm tăng hormone căng thẳng (cortisol), khiến lo lắng dễ bùng phát.
• Ăn uống lành mạnh: Đừng bỏ bữa sáng hay ăn quá nhiều đồ ngọt trước khi học.
• Vận động nhẹ: 15 phút đi bộ hay duỗi cơ có thể làm dịu tâm trí.
• Chia sẻ với bạn bè hoặc thầy cô: Đôi khi, chỉ cần nói ra, nỗi lo đã nhẹ đi một nửa.

5. Học cách "chậm lại để đi xa hơn"

Nhiều bạn học sinh tin rằng chỉ cần cố gắng hết sức, học liên tục không nghỉ thì sẽ thành công. Nhưng thật ra, áp lực kéo dài sẽ khiến não bộ mệt mỏi, giảm khả năng ghi nhớ và sáng tạo.

"Làm bạn với nỗi lo" nghĩa là biết lắng nghe cơ thể, biết dừng đúng lúc để nạp lại năng lượng. Giống như việc sạc pin cho điện thoại, tâm trí bạn cũng cần được "nạp lại" để tiếp tục hoạt động hiệu quả.

Kết lại: Bình tĩnh là sức mạnh của người hiểu mình

Mỗi người đều có cách riêng để đối diện với áp lực. Có bạn chọn viết, có bạn chọn nghe nhạc, có bạn chọn đi dạo. Nhưng điều quan trọng nhất là biết rằng cảm xúc của mình là thật và mình có quyền được lo, được sợ, được nghỉ ngơi.

Khi bạn chấp nhận và lắng nghe chính mình, nỗi lo không còn là gánh nặng, mà trở thành người bạn đồng hành giúp bạn trưởng thành hơn mỗi ngày.